“Ben matematik insanı değilim” diyenler yanılgı içindeler!
12/01/2022
ben-matematik-insani-degilim-diyenler-yanilgi-icindeler
“Ben matematik insanı değilim” diyenler yanılgı içindeler!
“Elimizden Her İş Gelir”: Taksici Deneyi… Ahmet Taha Koru
Günlük hayatımızdaki sohbetlerde sık sık işittiğimiz “Kafam matematiğe çalışmaz”, “Bende matematik zekâsı yok” tarzı cümleler ne kadar doğru? İnsanlar doğuştan tarih zekâsı, matematik zekâsı, dil zekâsı veya türevleri ile dünyaya gelirler görüşü, hemen hemen bütün toplumlarda benimsenmiş bir görüş. Ama bu görüş, gerçekçi temellere oturmuyor.
Stanford Üniversitesi (dünyanın en iyi 3 üniversitesinden biri) Matematik Eğitimi Bölümü profesörlerinden Jo Boaler’a göre toplumlara yerleşmiş olan bu inanış (kendisi şehir efsanesi diyor), çocukların eğitimini kötü yönde etkiliyor ve öğrencilerin potansiyelini düşürüyor [1]. Profesörün görüşlerini anlatmadan önce, taksici deneyinden bahsetmem gerekiyor.
TAKSİCİ DENEYİ
Londra’da taksici olmak isteyenlerin, İngilizlerin deyimiyle İlim (The Knowledge) sahibi olduğunu ispatlaması gerekiyor. Taksici adayları, 25.000 sokak ve binlerce önemli mekanın yerini ezberlemekten sorumlu oldukları, büyük bir sınava giriyorlar!
Londra’nın University College Üniversitesi Nöro görüntüleme Merkezi’nden Eleanoar Maguire ve Katherine Woollet 79 taksici adayı ve 31 kontrol grubu (sınava girmeyen), toplam 110 deneğin beyinlerini düzenli olarak gözlemledikleri çalışmalarında, taksici adaylarının, sınava hazırlanma safhasında beyinlerindeki değişimi ortaya koydular [2]. Taksici adaylarının beyinlerindeki hipokampüs ciddi anlamda hacim kazandı. (Hipokampüs, beynimizin ezber ve yön bulma işlemlerinden sorumlu bölümüdür.)
Bu gözlem, beynimizin de vücut kasları gibi çalıştırdıkça geliştiğinin ispatıydı. Ezberi zayıf olan birisi, ezberini geliştirebilir, matematiği zayıf birisi, beynin o bölgesini zorlarsa matematiğini geliştirebilir!
MADEM BEYNİMİZ GELİŞİYOR, PROBLEM NEDİR? NEDEN BAZILARI ISRARLA MATEMATİK ÖĞRENEMİYOR?
Bu sorunun cevabını, yine Stanford Üniversitesi Psikoloji Bölümü profesörlerinden Carol Dweck’ten alıyoruz. Dweck, beynimizin büyüme yeteneğini belirleyen en büyük etmenin psikolojik etmen olduğunu söylüyor. İnsanlar yetenekleri konusunda iki farklı tip psikolojiye sahip olabilirler:
SABİT ZİHNİYET (FİXED MİNDSET): Yazının başında belirttiğimiz inanıştaki insanlar bu sınıfta diyebiliriz. Beyninin bazı bölgelerinin doğuştan güçlü, bazı bölgelerinin doğuştan güçsüz olduğuna inanan insanlar.
GELİŞİMCİ ZİHNİYET (GROWTH MİNDSET): Beyin kapasitesinin sınırsız olduğuna, istediği bölümünü güçlendirebileceğine inanan insanlar. Bizim toplumda, “elimden her iş gelir” diyenleri ben bu sınıfa koyuyorum. Hakikaten o insanlar, kendini her dalda geliştirmeye açık oluyorlar.
SÖYLEMLERİMİZ, PSİKOLOJİMİZİ YANSITIR!
Profesör Dweck’in, bu iki farklı psikolojiye sahip denekler üzerinde yaptığı deneyler sonucunda vardığı gözlem, gelişmeci zihniyete sahip insanlar hata yaptıklarında, beyinlerinin ciddi anlamda çalışmasıdır. Dweck 10 yaşındaki çocukların önce hangi zihniyete sahip olduğunu tespit ediyor. Sonra bu çocuklara, onların muhtemelen hata yapacağı, onların seviyesinin bir tık üstünde sorular soruyor. Hata yaptıklarındaki beyinlerinde oluşan sinyalleri gözlemliyor. Elde ettiği sinyallerin bir canlandırması aşağıdaki şekildedir:
GELİŞMECİ VE SABİT BİREYLERİN, HATA YAPTIKLARINDA GÖSTERDİKLERİ BEYİN FAALİYETİ
Bu canlandırmada, gelişmeci zihniyete sahip insanların, daha fazla beyin büyütme yeteneğine sahip olduğunu görüyoruz. Bu tip insanlar, özellikle hata yaptıkları zaman, beyin faaliyetlerinde ciddi anlamda bir yükselme oluyor. Sabit zihniyete sahip insanlar ise zorlanacakları bir soru karşısında, hata yaptıklarında, beyin faaliyetleri nispeten düşük oluyor.
HATA YAPMAKTAN KORKMAMALIYIZ SANIRIM, NE DERSİNİZ? AMA ÖNCE GELİŞMECİ ZİHNİYETE SAHİP OLMALIYIZ!.
EĞİTİM SİSTEMİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ!
Şimdi yazının başına dönelim, Jo Boaler taksici deneyi ve Dweck’in gelişen zihniyet teorisinden yola çıkarak, bütün problemin eğitim sisteminde olduğunu düşünüyor. Öncelikle öğrencilerin, öğretmenlerin, ebeveynlerin “sabit zihniyet” psikolojisinden uzaklaşması gerekiyor.
Dweck’in evdeki çocuk eğitimi ve okuldaki eğitimle ilgili pilot çalışmaları var. Basit bir örnek olarak, sınavda düşük not almış birisine not vermek veya başarısız demek yerine “henüz değil” sınıflandırması yapmanın, çocuğun gelişen zihniyete sahip olmasında büyük bir etkisi olduğunu düşünüyor.
Bu sayede çocuk, öğrenme eğrisinin başında olduğunu, henüz değil daha çalışırsa başaracağına şartlanıyor. Bir gelecek perspektifi sunuyor. Başarısız diye sınıflandırmada ise, öğrencilerin “Benim matematiğe yeteneğim yok” gibi sabit zihniyetli bir psikolojiye girmesine neden olabiliyor. Başka bir örnek ise, ebeveynin çocuğuna yaptığı aşırı takdirin, çocuğu sabit zihniyete sokabileceğine, hata yapmaktan çekinir hale gelebileceğini söylüyor. Dweck, eğitim sisteminin, A’dan Z’ye gelişmeci zihniyetli psikolojiye sahip çocuklar yetiştiren bir formata bürünmesinin çalışmalarını sürdürüyor.
Özellikle eğitim sistemiyle ilgili kısımda, fazla detaylara girmek istemiyorum. Bunlar hassas ve pedagojik konular. Uzmanların yorumlaması gereken konular. Bu yazıda ben sadece genel bir tabloyu ortaya koymak ve bu konuya dikkat çekmek istedim.
Kaynaklar:[1] Jo Boaler TEDx Talks konuşması: “Matematikte nasıl başarılı olabilirim?”
TÜRKÇE KAYNAK: ocakmedya.com/ben-matematik-insani-degilim-diyenler-yanilgi-icindeler-halbuki-elimizden-her-is-gelir-taksici-deneyi/
|
|
| İbrahim Eryiğit | |
| MATEMATİK ŞİİRDEN NE ANLAR KİTABININ TANITIMI! | |
|
|
| Necip Güven | |
| MATEMATİKTE ÇANLAR KIZLAR İÇİN ÇALIYOR! | |
|
|
| Doğan Ceylan | |
| ÇİZGİ FİLMLERİN KARAKTER OLUŞUMUNA ETKİSİ | |
|
|
| Prof. Dr. Necati Cemaloğlu | |
| EĞİTİM VE YÖNETİMDE İNOVASYON | |
|
|
| İbrahim Demir | |
| EĞİTİMDE ÇÖZÜM ÖNERİLERİMİZ | |
|
|
| Prof. Dr. İbrahim Ortaş | |
| ÖĞRENCİLERİMİZ DERS ÇALIŞMAYI BİLİYOR MU?? | |
|
|
| Ramazan Bakkal | |
| EL AÇAN DEĞİL, EL AÇILAN ÜLKE OLMALIYIZ | |
|
|
| Musa Yıldırım | |
| MATEMATİĞİN DERİN ANLAMI-1 | |
|
|
| Funda Ertan | |
| BİR GARİP SIFIR | |
|
|
| Aysun Gençünal | |
| ÖĞRENME İLETİŞİMİ ÜZERİNE | |
|
|
| Murat Tekineş | |
| SEVGİ YAŞAMSALDIR, ÖTELENEMEZ! | |
|
|
| Betül Arıkanlı | |
| HAYATIN GÜZELLİKLERİNİ GÖREBİLMEK | |
|
|
| Anıl Yeşildağ | |
| HAREKET GERÇEKTEN VAR MI? | |
|
|
| Gülsena Öksüz | |
| ÇOCUKLARDA ÖZGÜL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ | |
|
|
| Necmettin Türkoğlu | |
| EĞİTİMDE YAZILIMIN ÖNEMİ | |
|
|
| Nazire Şevval Argunşah | |
| KRİPTOLOJİ NEDİR? | |
|
|
| Hatice Nurseven Evren | |
| KENDİMİZDEN DÜNYAYI SEYRETMEK | |
|
|
| Nevres Arif | |
| ÇOCUK VE EVCİL HAYVAN | |
|
|
| Yusuf Alkanlı | |
| 21.YÜZYILDA İKTİSAT EĞİTİMİ | |